Kiedy w minionym roku Literacką Nagrodę Nobla otrzymała Olga Tokarczuk, Polaków rozpierała duma. Ci, którzy z twórczością pisarki zdążyli się już zapoznać, zdejmowali czapki z głów. Dla innych książki Olgi Tokarczuk stały się obowiązkową lekturą. W księgarniach półki świeciły pustkami, bo książki noblistki rozchodziły się jak świeże bułeczki, choć swoją premierę miały już dawno za sobą.
W tym roku Literacka Nagroda Nobla powędrowała do Louise Glück. W większości zagranicznych nagłówków i artykułów można było przeczytać, że pisarka została wyróżniona za “bezbłędny poetycki głos, który z surowym pięknem czyni ludzką egzystencję uniwersalną”. Na przeciętnym Kowalskim jednak to enigmatyczne określenie nie wywarło wrażenia – z twórczością pisarki nie zdążył się zapoznać, bo zwyczajnie nie miał do tego okazji. Polscy internauci stwierdzili, że na gratulacjach poprzestaną, bo na ocenę twórczości nie pozwala zbyt mała liczba przekładów wierszy z języka angielskiego na polski. Część przyznała, że podobny absurd mógł mieć miejsce w innych państwach, gdy nagroda powędrowała do Tokarczuk.
Glück była już wielokrotnie nagradzana – otrzymała między innymi Nagrodę Pulitzera w 1993 roku – jest to amerykańska nagroda przyznawana przez jury z Uniwersytetu Columbia dla najlepszych twórców z dziedziny literatury, muzyki i sztuki, Nagrodę Bollingena w 2001 roku, przyznawaną raz na dwa lata za najlepszą książkę poetycką, a także była laureatką National Book Award w 2004 roku- to jedna z najbardziej prestiżowych nagród literackich w USA, ustanowiona przez Amerykańskie Stowarzyszenie Księgarzy. Mimo tych sukcesów większość Polaków usłyszała o niej po raz pierwszy dopiero po komunikacie ze Sztokholmu.
Louise Glück urodziła się i wychowała w Nowym Jorku, jednak jej rodzice emigrowali do USA, mieli rosyjsko-żydowskie pochodzenie. Debiut Louise to tomik Firstborn z 1968 roku. Tegoroczna laureatka Nagrody Nobla napisała 12 tomów poetyckich, jednak w naszym kraju do tej pory opublikowano jedynie trzy wiersze- na ich przekład zdecydowała się wybitna polska poetka Julia Hartwig. W języku polskim można zapoznać się tylko z utworami: „Eros”, „Baśń” i “Czas”:
Louise Glück: „Czas”
Zawsze było za dużo, potem za mało.
Dzieciństwo, choroba.
Obok łóżka miałam dzwonek –
po drugiej stronie dzwonka była matka.
[…]
Byłam dzieckiem, żyjąc jakby w półśnie.
Byłam chora; otoczona opieką.
I żyłam w świecie ducha,
w świecie szarego deszczu,
zagubionym, zapamiętanym.
I nagle pojawiło się słońce.
Poruszył się czas, choć niewiele go już pozostało.
I to co przeżywane stawało się zapamiętywanym,
a zapamiętywane przeżywanym.
Co inspiruje Glück? 77-letniej poetce bliskie są opisy skrajnych emocji, które towarzyszą miłości i odrzuceniu, a także stały już w utworach literackich temat przemijania i śmierci. Artystka w przeszłości walczyła z anoreksją, która omal nie doprowadziła jej do śmierci.
Amerykanom Glück przywołuje na myśl wiktoriańską poetkę Emily Dickinson oraz jazzową piosenkarkę Jonie Mitchell. Nie zaskakuje fakt, że poetka nie jest szczególnie aktywna w mediach społecznościowych, ale przeszukując jej Instagram można wyczytać, że inspirują ją „silne, niezależne i odrobinę samolubne” kobiety, takie jak Joanna d’Arc oraz mityczna Penelopa, czekająca na powrót ukochanego Odyseusza.
Louise Glück sama żartobliwie określa swoje dzieła jako “Przydatne dla ludzi, którzy wolą patrzeć na swoje cielesne potrzeby w kategoriach duchowych.” (wypowiedź dla The New Yorker). Refleksję na temat tego, jaka jest tegoroczna noblistka, wywołuje również nagranie, na którym widać reakcję Louise Glück na tłumy fotoreporterów.
Cóż – można uciec do taksówki, zamiast celebrować swoje 5 minut na oczach całego świata, lub tak jak tegoroczny Laureat Nobla w dziedzinie ekonomii – nie otwierać drzwi koledze z radosną nowiną. Paul Milgrom, dowiedział się o wyróżnieniu w nietypowy sposób. Informację przekazał mu przez domofon drugi z nagrodzonych naukowców – jego kolega z uniwersytetu i sąsiad, Robert Wilson.
uniwerek.tv 