5 maja obchodzimy Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych. Z tej okazji warto zastanowić się, w jaki sposób należy obchodzić się z osobami z niepełnosprawnościami.
Jak walczyć z dyskryminacją
Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych obchodzimy w Europie co roku 5 maja. Obchodzi się go od lat 90. i jest okazją, żeby zastanowić się nad sytuacją osób z niepełnosprawnościami i tym, w jaki sposób możemy im pomagać. W Polsce 5 maja przypada również Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, który przypomina, że oprócz niepełnosprawności fizycznej występuje również niepełnosprawność intelektualna. Niestety brak wiedzy w społeczeństwie dotyczącym niepełnosprawności prowadzi do tego, że takie osoby często są dyskryminowane. Stygmatyzacja osób z niepełnosprawnościami najczęściej nie jest zamierzona i bierze się stąd, że zwyczajnie nie wiemy, w jaki sposób traktować taką osobę.
Po prostu zapytaj
Niepełnosprawność może utrudniać codzienne życie, dlatego tak ważne jest, żeby wspierać osoby, które mogą doświadczać różnych trudności. Ważnym jest, żeby wiedzieć, w jaki sposób rozmawiać z osobami z niepełnosprawnością, jakich określeń można, a jakich nie należy używać. Walkę z dyskryminacją trzeba zacząć od sposobu, w jaki mówimy o innych. Skąd wiadomo, co mogłoby urazić daną osobę? Jeśli nie jesteś pewny, zawsze najlepszym pomysłem jest zapytać. Osoby z niepełnosprawnościami – tak jak wszyscy ludzie – są różni i mogą preferować niektóre sposoby zwracania się do nich. Warto również pamiętać, że osoba z niepełnosprawnością to człowiek taki jak każdy inny – nie traktuj jej inaczej. Upewnij się też, zanim rzucisz się takiej osobie na pomoc; być może ktoś, komu chcesz właśnie pomóc, doskonale radzi sobie ze swoją niepełnosprawnością i odbierze pomaganie jej jako okazywanie litości.
Przede wszystkim – nie stygmatyzować
Ostatnio coraz częściej słyszy się, żeby używać sformułowania „osoba z niepełnosprawnością” zamiast „osoba niepełnosprawna”. W marcu Rada Języka Polskiego wydała w tej sprawie oświadczenie, w którym prof. Marek Łaziński podsumowuje: „Nie uważam tradycyjnej formy przymiotnikowej niepełnosprawny za nazwę automatycznie stygmatyzującą. Będzie ona jeszcze długo stosowana w odniesieniu szczegółowym do pojedynczych osób i w języku nieoficjalnym.” W tym samym oświadczeniu profesor odsyła jednak do Rekomendacji dotyczących języka niedyskryminującego na Uniwersytecie Warszawskim, według których lepiej jest mówić „osoba z niepełnosprawnością”, a w razie potrzeby doprecyzować, o jaką niepełnosprawność chodzi. Mówiąc o osobach z niepełnosprawnością, powinniśmy przede wszystkim pamiętać o najważniejszej zasadzie – nie stygmatyzujmy! Do takich osób i o takich osobach należy odnosić się z szacunkiem, tak żeby nikt nie poczuł się dyskryminowany. A chociaż nazwanie kogoś osobą niepełnosprawną jest poprawne pod względem językowym, nie powinno się mówić w ten sposób – to wyrażenie zakłada, że najważniejszą cechą osoby, o której mówimy, jest niepełnosprawność. Nazywając kogoś niepełnosprawnym, stygmatyzujemy go, nawet o tym nie wiedząc.
Pomoc na UW
Zgodnie z Rekomendacjami dotyczącymi języka niedyskryminującego Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych zmieniło ostatnio nazwę – od niedawna jest to Biuro ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Z okazji Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych warto przypomnieć również, czym zajmuje się BON – instytucja, do której każdy student może zgłosić się po pomoc. Uzyskać ją mogą zarówno osoby z niepełnosprawnościami, jak i osoby z przejściowymi problemami zdrowotnymi czy trudnościami w uczeniu się. Biuro oferuje również tłumaczenia na PJM (polski język migowy), a także wsparcie dla osób ze spektrum autyzmu – na UW działa program tutoringowy, w ramach którego student-tutor pomaga studentowi ze spektrum poradzić sobie z rozmaitymi przeszkodami na uczelni. Oprócz tego, jeśli chcesz pomagać, możesz włączyć się w działalność Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami jako wolontariusz lub praktykant – informacje o praktykach w BON-ie znajdziesz na stronie Biura Karier UW. Pamiętajmy jednak, że walka z dyskryminacją osób niepełnosprawnych zaczyna już od zastanowienia się, czy na co dzień nie używamy języka, który stygmatyzuje.
